Afgelopen vrijdag (7 april) heeft de tech gigant Google bekend gemaakt de factchecks wereldwijd beschikbaar te maken in Google nieuws en Google zoeken. Het label ‘factcheck’ word weergegeven naast berichten door nieuwsorganisaties welke door een factcheckorganisatie gecontroleerd zijn.
Het scheiden van fact en fictie
Door nieuws beter te screenen wil Google ‘een licht schijnen op de inspanningen om feit van fictie te onderscheiden’. De Google-partner Jigsaw bood nieuwsuitgevers reeds vorig jaar oktober de mogelijkheid aan om de nieuwsberichten te laten screenen en de fact-check tag mee te geven aan de berichten die gechecked zouden zijn. Na het verzamelen en analyseren van feedback van gebruikers en uitgevers is er nu gekozen voor het wereldwijd uitrollen van de functie.
Het wereldwijd beschikbaar maken van de functie betekend dat wie nu een zoekopdracht uitvoert in de zoekmachine van Google nieuwsresultaten te zien krijgt welke door een externe partij op feitelijke juistheid zijn gecontroleerd. Een tekstfragment, zoals hierboven te zien is, krijgt informatie mee over de feitelijke juistheid van het bericht, alsmede van wie het bericht afkomstig is en wie de informatie op de juistheid heeft gecontroleerd.
Zin of onzin?
Enerzijds gaat nieuws snel en kost een factcheck wellicht teveel tijd – waardoor het bericht dat gechecked is op de feitelijke juistheid reeds verouderd is na de factcheck. Om deze reden zal hoogstwaarschijnlijk niet bij ieder nieuwsbericht een factcheck label komen te staan. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid dat de ene factchecker tot een andere eindoordeel komt dan de andere factchecker. Kortom; er zijn nog redelijk wat haken en ogen bij het factcheck label.
Daarnaast worden de checks zelf niet uitgevoerd door Google, maar kunnen de checks door Jan en Alleman gedaan worden door speciale metadata toe te voegen aan nieuwsartikelen. Volgens Google worden alleen de checks van ‘gezaghebbende bronnen’ daadwerkelijk getoond. Het zou hier om 115 organisaties moeten gaan die factchecks mogen uitvoeren van Google.
De functie van het factchecken is waarschijnlijk door Google ontwikkeld om nepnieuws, dat ontwikkeld word vanuit financiële motieven, bijvoorbeeld door Macedonische tieners, tegen te gaan. Het sociale netwerk Facebook is eveneens aan het strijden tegen nepnieuws. Gebruikers kunnen op het sociale netwerk melding maken van mogelijke nepnieuws, waarna het nieuws gecontroleerd wordt op de feitelijke juistheid.
Conclusie
Het verspreiden van nepnieuws staat nog in zijn kinderschoenen, zoals bijvoorbeeld te zien valt in dit filmpje wat de mogelijke gevaren van nepnieuws duidelijk maakt. Zoals gewoonlijk loopt de beveiliging een stap achter op de fraudeurs. Het is dan ook afwachten wat organisaties zoals Google en Facebook gaan doen tegen het verspreiden van nepnieuws zodra het lastiger wordt om de informatie te verifiëren. Brigadegeneraal Hans Folmer, commandant van het Defensie Cyber Commando, heeft aangegeven hier zorgen over te maken. Het is in ieder geval goed om te zien dat de strijd tegen nepnieuws serieus genomen wordt.
Reacties